ABC KOCICH WYSTAW

Każdy kot jest piękny. Każdy może oczarować jakimś detalem swej urody. Wystawa jest świętem kociego piękna i ważne, aby kot pokazał się na niej z najlepszej strony.

By koty mogły być na wystawach oceniane, powstały przepisy, regulaminy, standardy, które pozwalają na rozstrzygnięcie konkursu kociej urody. To ludzie umawiają się między sobą, szkicując standardy i zatwierdzając na międzynarodowych kongresach felinologicznych, jak powinien wyglądać idealny przedstawiciel danej rasy. W FIFe, największej na świecie federacji felinologicznej, istnieje kilka Komisji. Jedna z nich to Komisja Standardów, która wstępnie zatwierdza i opracowuje standardy ras, a także zajmuje się wprowadzaniem w nich zmian.

Standard określa „idealnego” kota danej rasy. Opisuje on dokładnie budowę anatomiczną, typowe cechy rasy, rodzaj i długość futra, a także jego kolory, itd. Pierwsze standardy ras powstawały już w drugiej połowie XIX wieku i niektóre niewiele się zmieniły. Większość standardów ulega jednak ciągłym modyfikacjom, gdyż zmienia się sama rasa. Ludzie lubią zmiany i niestety często dążą do skrajności – także w hodowli zwierząt. Ogromną rozpiętość eksterieru ras najwyraźniej widać na przykładzie psów. Przy wielkich irlandzkich wilczarzach, których wysokość w kłębie dochodzić może do 120 cm, jakże mikroskopijnie wygląda mieszcząca się na dłoni chihuahua. Skrajnym zmianom uległa nie tylko wielkość psów, ale także cechy anatomii wyraźnie wpływające na ich zdrowie i życie. Wiele ras psów miewa poważne kłopoty zdrowotne: angielskie buldogi – z oddychaniem i fizjologicznym rodzeniem szczeniąt, jamniki –  z kręgosłupem, a mastify z kośćcem. Lubimy spojrzenie karykaturalnie wielkich oczu pekińczyka, bo to dla nas, ludzi – ładne. Zapominamy niestety często o samych zwierzętach i problemach, jakie im sprawiamy, tworząc niezdrowe rasy i typy.

Koty nie poddały się tak wielkim modyfikacjom przy tworzeniu ras jak psy – na co oczywiście wpływ miało wiele czynników. Nigdy nie pracowały one dla ludzi (tak jak psy), więc planowa hodowla kotów rasowych od początku miała na celu głównie zaspokojenie estetycznych potrzeb człowieka.

Pierwsze opisy kotów perskich i syjamskich dalekie są od dzisiejszego standardu tych ras. Koty perskie są jedną z najbardziej zmienionych przez człowieka ras kotów. W latach 80. ubiegłego stulecia na skutek silnego skracania czaszki tych kotów pojawił się problem. W wyniku znacznego skrócenia nosa zaczęły one mieć bowiem problemy z oddychaniem. Ich nosy były często zaciśnięte, a lusterko nosa znajdowało się powyżej linii między oczami. Moda wyprzedziła standard. Ludzie fascynowali się nowym typem persa, ale na szczęście większość hodowców szybko dostrzegła niebezpieczeństwo i zasygnalizowała je Komisji Zdrowia Kotów w FIFe. Federacja ta, która bardzo restrykcyjnie podchodzi do problemów zdrowotnych kotów, naniosła zmiany w standardzie mówiące o tym, iż kot perski musi być kotem normalnie oddychającym, określono także maksymalną wysokość lustra nosa. W ślad za FIFe poszła większość innych kocich organizacji. Dziś dzięki zmianom w standardzie tej rasy większość persów normalnie oddycha, a ich płaska twarz jest wesoła.

Jak więc widać, standard, czyli dokładny opis rasy, może doskonale kształtować nie tylko szczegóły urody, ale co niezmiernie ważne, mieć także wpływ na zdrowie i komfort zwierząt.

Niestety wśród kotów też pojawiają się kalekie rasy. Na szczęście FIFe nie zezwala na pokazywanie ich na wystawach kotów. Munchkin to „kot-jamnik”– krótkonogie zwierzątko, u którego cecha skarlenia (skrócenia) kończyn jest dominująca, co prowadzi w szybkim tempie do powstawania mieszańców reklamowanych jako nowe rasy: krótkonogich ragdolli, bezogoniastych rosyjskich, a nawet zwisłouchych szkockich foldów o krótkich nogach i karakułowej sierści. Tylko od nas zależy, czy będziemy hodować i promować takie rasy. Zastanówmy się jednak, czy mamy do tego prawo?

Przepisy wystawowe mają na celu wyraźne określenie, co wolno i czego nie wolno wystawcy. Mówią też, co należy do obowiązków organizatora wystawy. Doskonały „Przewodnik dla organizatorów wystaw” opracowała w 2005 roku temu Komisja Wystawowa FIFe, polecam go gorąco wszystkim organizatorom wystaw. Przepisów wystawowych jest bardzo dużo. Czasami niełatwo się w nich połapać. Większość nowych wystawców kotów nie wie, co ma zrobić, i jak znaleźć się na wystawie ze swym kotem.

Najważniejsze, by zgłosić się z kotem do klubu felinologicznego. Większość klubów posiada swoje biura, w których można zasięgnąć szczegółowych informacji o formalności, jakich należy dopełnić, by zaprezentować kota na wystawie.

W Polsce rocznie odbywa się kilkanaście lub kilkadziesiąt wystaw felinologicznych o charakterze międzynarodowym i kilka pokazów kotów. Różnią się one nie tylko miejscem imprezy, ale także patronatami międzynarodowych organizacji felinologicznych. Należy o tym pamiętać, gdyż często jedne federacje nie akceptują tytułów i certyfikatów przyznawanych na wystawach innych federacji. Różne w poszczególnych federacjach bywają także standardy ras oraz lista uznawanych ras i odmian barwnych.

Koty zgłaszane są do różnych klas wystawowych. Ma to na celu podział na grupy wiekowe i na płeć, są też odrębne klasy dla kotów kastrowanych. Ponieważ najwięcej wystaw w Polsce odbywa się pod patronatem FIFe, podam klasy wystawowe tej federacji.

Sędziowie oceniają kota za zgodność ze standardem. Kot może uzyskać maksymalnie 100 punktów. Sędziowie nadają kotom oceny: doskonałą (excellent) – minimum 88 punktów, bardzo dobrą (very good) – minimum 76 punktów i dobrą (good) – minimum 61 punktów. W każdej klasie pierwsze cztery zwierzęta otrzymują lokaty od 1 do 4, np.: EX1, EX2… Kot, który w klasie dorosłej i kastratów dostał ocenę EX1, może otrzymać certyfikat.

Klasa kociąt to klasa wiekowa dla zwierząt od 3. do 6. miesiąca życia, ma ona numer 12. Pamiętać należy, że w tej klasie kocięta muszą być zaszczepione i odbyć obowiązkową kwarantannę poszczepienną. Jeśli kociak jest za mały na wystawę lub jest jeszcze w okresie kwarantanny poszczepiennej, lepiej niech zostanie w domu.

Klasa młodzieży przeznaczona jest dla kotów w wieku od 6 do 10 miesięcy. Numer klasy – 11. W klasie kociąt i młodzieży zwierzę może maksymalnie otrzymać EX1, a w finale tytuł Best in Show. Pięciokrotne wygranie wystawy (5 x BiS) nadaje kotu tytuł Junior Winner, czyli Zwycięzca Młodzieży. Jest to bardzo wielkie wyróżnienie i tylko kilka kotów w Polsce posiada ten tytuł.

Klasa otwarta to klasa kotów dorosłych powyżej 10. miesiąca życia. W klasie tej zarówno kocury, jak i kotki mogą otrzymać maksymalnie certyfikat na championa CAC (z francuskiego: certificat apitude championat). Tylko jeden kot w klasie może otrzymać certyfikat. Uzyskanie 3 ×CAC od 3 różnych sędziów nadaje kotu tytuł championa. CAC = minimum 93 punkty. Na jednej wystawie kot może zdobyć maksymalnie jeden certyfikat. W przypadku wystaw dwucertyfikatowych, każdego dnia wystawy przyznawane być mogą osobne certyfikaty. Klasa numer 9.

Klasa Championów to klasa dla kocurów i kotek posiadających już ten tytuł. By przejść do wyższej klasy, muszą one zdobyć 3 razy od 3 różnych sędziów certyfikat na międzynarodowego championa CACIB, jeden z tych certyfikatów musi jednak pochodzić z wystawy zagranicznej. CACIB = minimum 95 punkty. Klasa numer 7.

Klasa Inter Championów – spotykają się w niej koty o dość wysokim statusie wystawowym. By znaleźć się „oczko” wyżej, muszą zdobyć tym razem już 6 certyfikatów na Grand Inter Championa – CAGCIB. CAGCIB = minimum 96 punktów. Co najmniej 2 z nich muszą pochodzić z dwu różnych krajów. Minimum 3 sędziów musi nadać te certyfikaty. Klasa numer 5.

Klasa Grand Inter Championów to jeszcze nie najwyższa klasa wystawowa, acz już bardzo wysoka. W klasie tej startują tylko kocury i kotki, które mają już tytuł Inter Championa. By mogły one zdobyć najwyższy tytuł wystawowy FIFe, muszą otrzymać w tej klasie 9 certyfikatów na Europa Championa CACE, 2 nich muszą pochodzić z różnych krajów i musi je sygnować minimum 3 sędziów. CACE = minimum 97 punktów. Klasa ta nosi numer 3.

Klasa Europejskich Championów to najwyższa klasa wystawowa. By kot się w niej znalazł, musi jako dorosłe zwierzę zdobyć certyfikaty na co najmniej 21 wystawach. W tej klasie koty nie są już klasyfikowane, otrzymują one honorowe wyróżnienie za udział w wystawie HP (Honour Prize). Klasa numer 1. Koty z tytułem EC mogą jednak brać udział w nominacjach do BiS i BiV.

Kastrowane koty też zdobywają tytuły, nie są one jednak porównywane z kotami niekastrowanymi. Odpowiednikiem tytułu championa dla kastratów jest tytuł Premiora.

Liczba certyfikatów i inne przepisy dotyczące tytułów nie ulegają zmianom, i tak:

Klasa kastratów – 3 x CAP (fr. certificat apitude premiorat) Numer klasy 10.
Klasa Premiorów – 3 x CAPIB, klasa numer 8.
Klasa Inter Premiorów – 6 x CAGPIB, klasa numer 6.
Klasa Grand Inter Premiorów – 9 CAPE, klasa numer 4.
Klasa Europejskich Premiorów – najwyższa klasa wystawowa dla kastratów, numer 2.

Zdarza się czasami, że Europejski Champion zostanie wykastrowany. Może on wówczas zacząć swą wystawową karierę od początku i dojść do tytułu Europejskiego Premiora, ma wówczas 2 tytuły: EC i EP.

Koty domowe nie mogą uzyskiwać na wystawach ocen ale po otrzymaniu opisu są klasyfikowane i mogą być nominowane do BiS. Klasa kotów domowych nosi numer 14.

Klasa nowicjatu – 13A, a klasa kontrolna –13B. Organizatorzy mają prawo tworzyć swoje dodatkowe klasy, np. miotu, seniorów, weteranów, itp.

Koty oceniane są z podziałem na kategorie, rasy i odmiany lub grupy barwne, osobno oceniane są kocury i kotki, a także kastraty. Oceniający sędzia sporządza dla każdego kota kartę oceny, na której opisuje zwierzę i wpisuje ocenę. Sekretariat wystawy zazwyczaj dodaje do tej karty dyplom i wręcza go wystawcy na zakończenie wystawy.

Wojciech – Albert Kurkowski
KOT nr 3/2006